12.03.2024 20:33

Willa Klimczaka w Józefowie. Od letniskowej rezydencji po mieszkania komunalne

Willę wybudowano w 1928 roku na terenie dawnego Letniska Józefów. Początkowo była to willa Klimczaka, a w kolejnych latach funkcjonowała pod różnymi nazwami m.in. „Liliana”, „Patria”.

Ten majestatyczny budynek, który wybudowano w 1928 roku, zaskakuje swoją niezwykłą architekturą i bogatą historią. Willa mieści się na posesji przy ul. Sosnowej w Józefowie na terenie Osady Śmiłowicze, będącej częścią dawnego Letniska Józefów. – Wówczas właścicielem folwarku był Jarosław Stanisław Reiswasser. Niedawno na prośbę właścicieli nieruchomości willa została wpisana do rejestru zabytków województwa mazowieckiego przez profesora Jakuba Lewickiego – informuje Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Detale architektoniczne i wyjątkowy styl

Początkowo była to willa Klimczaka, a w kolejnych latach (1928-38) był to m.in. pensjonat francuski Marie Prigent, „Liliana”, „Patria”, pensjonat Potockich oraz willa „Wypoczynek”. – Początkowo willa służyła jako budynek wypoczynkowy dla weteranów i emerytów związanych z SND. Jedną z przedwojennych właścicielek była Janina Stawicka, a sam pensjonat prowadziła Marianna Sygietyńska. Wiele wskazuje na to, że była to pierwsza żona Tadeusza Sygietyńskiego, kompozytora i założyciela Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca Ludowego „Mazowsze”, a także stryja Hanny Sygietyńskiej, która po raz pierwszy opisała wysokie walory wilii wzdłuż linii otwockiej – tłumaczy mazowiecki konserwator. I dodaje, że budynek jest przykładem charakterystycznej dla Józefowa historycznej zabudowy letniskowej. – Posiada indywidualny wyraz artystyczny, a także bogaty, wykonany różnorodnymi technikami detal architektoniczny.

Obiekt wyróżnia się dekoracją reliefową o jednorodnej stylistyce, zainspirowaną przedstawieniami tańczących kobiet zwanych „tancerkami Borghese” (z okresu rzymskiego) czy przedstawieniami muz i masek teatralnych – opisuje wojewódzki konserwator zabytków.

Mieszkania komunalne

Około 1950 roku dawny pensjonat przekształcono na mieszkania komunalne. – Przestronne apartamenty zostały podzielone na mniejsze mieszkania, wyposażono je w kuchnie i nowe piece. Amfiladę salonu, holu i bawialni na parterze zamknięto. W 1970 roku zmieniono pokrycie dachu, eliminując doświetlane poddasze. W 2000 roku dobudowano także zachodni taras, przygotowując go do całorocznego zamieszkania. Natomiast od kilku lat budynek pozostaje nieużywany i opuszczony – podkreśla prof. Jakub Lewicki. I dodaje, że liczne włamania oraz obecność osób bezdomnych, które okresowo przebywały w budynku, doprowadziły do uszkodzeń stropów i dekoracji, a także kradzieży części wyposażenia, m.in. reliefu z attyki nad tarasem w osi głównej.

Piece kaflowe i werandy

– Budynek jest dwukondygnacyjny, wykonany w tradycyjnej technologii. Wnętrza zachowały egzemplarze stolarki drzwiowej, w tym drzwi wewnętrzne jedno- i dwuskrzydłowe wykonane w konstrukcji ramowo-płycinowej z prześwitami. Ponadto, w budynku znajdują się werandy – wyjaśnia profesor. I dodaje, że na piętrze znajdują się proste piece kaflowe z białych kafli, z których jeden ma zaokrąglone narożniki, a drugi jest zwieńczony dekoracyjnym gzymsem. – W większości pomieszczeń zachowane są oryginalne podłogi deskowe, natomiast na podestach i w przedsionku zastosowano płytki ceramiczne. Stan techniczny budynku jest zły. Na elewacjach można zauważyć liczne uszkodzenia, odspojenia oraz duże ubytki w tynku i detalach architektonicznych – podkreśla mazowiecki konserwator.