W Kościele katolickim 2 lutego obchodzone jest święto Ofiarowania Pańskiego

W Polsce to święto kończy okres śpiewania kolęd, trzymania żłóbków i choinek. Natomiast liturgicznie okres Bożego Narodzenia zamyka święto Chrztu Pańskiego, które w tym roku obchodzono 9 stycznia.

Święto Ofiarowania Pańskiego przypada czterdziestego dnia po Bożym Narodzeniu. Zostało wprowadzone w 492 r. przez papieża św. Gelazego i nawiązuje do biblijnego wydarzenia ofiarowania Jezusa w świątyni w Jerozolimie oraz dokonania przez Matkę Bożą obrzędu oczyszczenia.

Nazwa święta wywodzi się od dwóch terminów greckich: "Hypapante" oraz "Heorte tou Katharismou", co oznacza "święto spotkania" i "oczyszczenia". Oba były głęboko zakorzenione w tradycji Narodu Wybranego. Na pamiątkę ocalenia pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej, każdy pierworodny syn u Żydów był uważany za własność Boga. Zgodnie z prawem mojżeszowym czterdziestego dnia po jego urodzeniu należało zanieść go do świątyni w Jerozolimie, a następnie wykupić za symboliczną opłatą 5 szekli. Z tym obrzędem łączyła się także ceremonia oczyszczenia matki dziecka. Kobieta była zobowiązana złożyć ofiarę z baranka, zaś w przypadku ubóstwa - ofiarę z dwóch synogarlic lub gołębi.

Święto Ofiarowania obchodzone było w Jerozolimie już w IV w., zaraz po ustaniu prześladowań. Dwa wieki później pojawiło się również w Kościele Zachodnim.

W Kościele Wschodnim dzisiejsze święto należy do 12 najważniejszych świąt i nazywane jest Spotkaniem Pańskim "Hypapante", co uwypukla jego wybitnie chrystologiczny charakter.

W Polsce święto Ofiarowania Pańskiego nazywane jest popularnie świętem Matki Bożej Gromnicznej. Obchodom towarzyszy ceremonia poświęcenia świec przyniesionych przez wiernych. Ich płomień symbolizuje Jezusa Chrystusa. Jest to nawiązanie do postawy starca Symeona, który - jak podaje Ewangelia - wziął na ręce Jezusa i wypowiedział słowa: "Światłość na oświecenie pogan i na chwałę Izraela".

Nazwa świec "gromnice" pochodzi od staropolskiego przymiotnika "gromny" – grzmiący. Wierzono, że poświęcona gromnica będzie chronić dom od gromu, w związku z tym w czasie burzy zapalano świece i stawiano je w oknie, modląc się o oddalenie piorunów. Gromnicę wręczano również konającym, aby ochronić ich przed napaścią złych duchów.

Zgodnie z decyzją papieża Jana Pawła II od roku 1997 w święto Ofiarowania Pańskiego obchodzony jest Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. W Polsce jest ponad 31,1 tys. osób konsekrowanych.

-Osoby te pokazują nam, że choć jesteśmy zanurzeni w doczesności, to celem naszego życia jest Królestwo Niebieskie - napisał w specjalnym liście na ten dzień przewodniczący Komisji KEP ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego klaretyn bp Jacek Kiciński.

Wyjaśnił, że życie konsekrowane "jest drogą specjalnego naśladowania Jezusa Chrystusa" i temu służą trzy rady ewangeliczne, które ślubują osoby konsekrowane: czystość, ubóstwo i posłuszeństwo.

-Czystość jest wyrazem prawdziwej miłości, ubóstwo – znakiem wolności od różnego rodzaju form zniewolenia, posłuszeństwo zaś oznacza dyspozycyjność dla miłości – wskazał bp Kiciński.

Obok członków męskich i żeńskich wspólnot zakonnych w tym gronie są także dziewice konsekrowane i wdowy poświęcone Bogu, jak również pustelnicy, członkowie wspólnot i instytutów kościelnych.

Według danych z 31 grudnia 2020 r. Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce zrzeszającej 59 zgromadzeń w Polsce było 11 020 zakonników (w 2019 r. było ich 11 173). W kraju przebywa ich 8182 (w 2019 r. było 8100), zaś za granicą pracowało 2920 (rok wcześniej - 2991). Wśród nich są zarówno zgromadzenia czynne, jak i kontemplacyjne np. kameduli.

Według danych Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce z 1 stycznia 2021 w 105 żeńskich zgromadzeniach zakonnych tzw. czynnych żyją 16 tys. 764 siostry w 2071 domach obecnych we wszystkich diecezjach. Ponadto 1 866 sióstr pracuje poza granicami Polski - z tego na Wschodzie jest 300 zakonnic, w krajach misyjnych 662 siostry, zaś reszta - 1062 posługuje w innych krajach. Tegorocznych danych Konferencja nie podała.

Z najnowszych danych Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce zrzeszającej 83 przełożone klasztorów kontemplacyjnych, należących do 13 rodzin zakonnych w Polsce żyje 1250 mniszek, w tym 1198 w klasztorach należących do konferencji klauzurowej. Wśród nich jest 1081 profesek wieczystych, 59 – profesek czasowych, 31 – nowicjuszek, 27 – postulantek, a 19 to aspirantki. Statystyczna mniszka w naszym kraju w r. 2021 miała 57 lat.

Do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich w Polsce w 2021 roku należały 32 instytuty, z czego większość stanowią instytuty żeńskie. Łączne liczą one 1024 osób, w tym po ślubach wieczystych było 865 osób, 101 po ślubach czasowych, zaś w formacji wstępnej - 58 osób. Instytut Świętej Rodziny ma dwa autonomiczne kręgi – mężczyzn, do którego należą kapłani i mężczyźni konsekrowani oraz krąg kobiet. 

Magdalena Gronek