Jubileusz "obrońców bunkrów" - oczami Huberta Trzepałki

Prace nad Dąbrowiecką Górą zaczynaliśmy jako niezrzeszeni od roku 1999. Od roku 2000 działaliśmy już jako Sekcja Otwocka Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji. W latach 2003-2005 udało się odkopać wnętrza obu schronów a także równię ogniową strzelnicy kazamaty flankującej schronu Regelbau 120a.
Choć dziś trudno w to uwierzyć całość prac wykonana została ręcznie przy pomocy łopat, wiader i taczek przy wątłym oświetleniu ze zniczy. Uprzątnięte wnętrza stały się areną dwóch imprez plenerowych – Pikników Fortecznych na których zwiedzający mogli zapoznać się z postępem prac i zobaczyć wnętrza w oświetleniu elektrycznym – w roku 2004 za źródło oświetlenia służył Mały fiat 126p, rok później był to już agregat prądotwórczy.
Jako Koło Terenowe Przedmoście Warszawa Stowarzyszenia na Rzecz zabytków Fortyfikacji występujemy od roku 2006. Lata 2005-2008 były okresem recesji w odbudowie schronów. Nie prowadziliśmy na schronach żadnych prac zabezpieczających i remontowych. Przełom nastąpił w roku 2008, po uzyskaniu dzierżawy obiektów od Nadleśnictwa Celestynów, zaczęliśmy prace zabezpieczające a następnie remont kapitalny obiektów z Dąbrowieckiej Góry na dwie izby muzealne Przedmościa Warszawa 1915–1944.
Pierwszym etapem była odbudowa zmurszałych szalunków i zabezpieczenie wejść przed ponownym zasypaniem wydmowym piaskiem. Dalsze prace obejmowały oczyszczenie i zabezpieczenie antykorozyjne elementów stalowych w schronach. Prace remontowe z prawdziwego zdarzenia rozpoczęły się od roku 2009 gdy do akcji wkroczył ciężki sprzęt, na placu boju pojawiły się koparki, agregaty prądotwórcze, sprężarki i piaskarki.Te działania były jednymi z najtrudniejszych prac remontowych w historii naszego Stowarzyszenia. Z reguły na Śląsku wybierano obiekty najmniej zniszczone i najlepiej wyposażone z dobrym dojazdem. Wobec wojennych i powojennych zniszczeń na Przedmościu schrony z Dąbrowieckiej Góry (najlepiej zachowane z całej pozycji ) nie miały alternatywy.
Skomplikowane prace remontowe
Schron Regelbau120a stał się pierwszym celem prac remontowych cały czas prowadziliśmy prace zabezpieczające wejście do schronu Regelbau 514, pozostawał on w tym czasie ogólnodostępną ruiną. Najpilniejszą częścią była odbudowa hydroizolacji ścian i stropów budowli a następnie zamknięcie wnętrz przed dostępem osób niepowołanych. Ogólnie w latach 2009-2013 wykonaliśmy:
• Piaskowanie i uzupełnienie ubytków w stropach i ścianach pogrążonych obiektów
• Odbudowa gzymsów trzymających narzut ziemny stropu
• Odbudowa cembrowiny studni wyjścia ewakuacyjnego
• Hydroizolacja stropu i ścian obiektu połączona z budową sączków, odwodnienia bryły schronu
• Udrożnienie przewodów wentylacyjnych i kominowych
• Przywrócenie narzutu ziemnego i profili ziemnych nasypów maskujących
• Zamknięcie dostępu osobom nieupoważnionym przez montaż specjalnych drzwi antywłamaniowych oraz odtworzenie blokad wyjścia ewakuacyjnego z obiektu
• Odbudowa elewacji wejściowej wraz z profilami strzelnic oraz stalowymi ceownikami nadproży nad wejściem i strzelnica obrony wejścia
• Montaż brakujących futryn i stopniowe uzupełnianie drzwi
• Budowa replik płyt strzelnic obrony wejścia i kazamaty flankującej wraz z ich montażem
• Oczyszczenie i odmalowanie wnętrz oraz elewacji obiektu
• Montaż wyposażenia wewnętrznego, w tym oświetlenia, filtrowentylacji, łączności przewodowej, boazerii drewnianej, prycz dla załogi i ogrzewania
• Budowa stałej ekspozycji muzealnej w schronie

Latem 2013 przenieśliśmy środek ciężkości prac remontowych na schron Regelbau 514 podczas gdy nadal kontynuowaliśmy prace montażowe i wyposażeniowe na Regelbau 120a a sam wspomniany obiekt działał już od 2011 roku jako izba muzealna.
Główne prace przeprowadziliśmy w latach 2013-2020 o zakresie identycznym jak we wcześniej omawianym schronie obserwatora artylerii. Jednym z większych problemów przy renowacji obiektu był stopień destrukcji wywołany powojennymi detonacjami amunicji w przedsionku. Eksplozja wyrwała futrynę dwudzielnych drzwi przeciwwybuchowych wraz ze ścianą działową w której były mocowane, spowodowała również pękniecie i przesunięcie ściany do wnętrza pomieszczenia obserwatora na odległość 5-8 cm. Mocowania płyty strzelnicy obrony wejścia rozeszły się w różnych kierunkach.
Bez montażu nowych, całkowicie historycznych stalowych drzwi antywłamaniowych nie istniała możliwość zamknięcia obiektu i wykorzystaniu jego wnętrz do celów magazynowych oraz prowadzenia prac bez względu na otaczającą nas aurę. Konieczne było obustronne skucie partii ściany o głębokości do 20-30cm wykucie i ponowne osadzenie kotw mocujących płytę, wylotów rur od zużytego powietrza, korekta ustawienia zbrojenia i ponowne odlanie zewnętrznych partii ścian.
Podobnie sprawa miała się z odbudową ścianki działowej i futryny dwudzielnych drzwi przeciwwybuchowych. Wpierw osadziliśmy futrynę na całkowicie nowym zbrojeniu (pierwotna ścianka nie posiadała zbrojenia) a następnie odlaliśmy ścianę od początku wraz z zamocowaną w niej futryną. Wykucia i podklejenia i ponownego zakotwienia do bryły schronu wymagał zachowany gzyms oporowy dla ziemnego nasypu na stropie obiektu jak też ściana wejściowa z licznymi głębokimi pęknięciami strukturalnymi.
Odtworzyliśmy też drabinki biegnące na strop i „świńskie ogony” do mocowania sieci maskujących. Rok 2021 upłynął nam pod znakiem napraw mechanizmów obrotu podestu kopuły w schronie Regelbau120a. Prace będą kontynuowane w latach kolejnych, równolegle też będziemy doposażać oba obiekty.