Samorządowcy przeciwko podwyżce

Jak czytamy na stronie internetowej józefowskiego ratusza: -W związku z żądaniem przez firmę Lekaro podwyżki za odbiór odpadów, od 1 kwietnia mieszkańcy Józefowa będą płacić 31,50 zł/osobę w przypadku segregowania i 63 zł/osobę w przypadku niesegregowania śmieci.

Stawki te, dotyczą także innych gmin powiatu otwockiego, dlatego właśnie ich gospodarze wystąpili wspólnie do Ministra Środowiska, Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o podjęcie zdecydowanych działań, które wpłyną na obniżenie cen za odpady komunalne.

-Tzw kryzys śmieciowy to zjawisko ogólnopolskie, ale najbardziej odczuwalny jest na Mazowszu. Sytuacja wynika z wielu czynników, które nie zależą od samorządów. To jednak na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast spada obowiązek poradzenia sobie z kryzysem, a na mieszkańców - udźwignięcie wysokich podwyżek. Dlatego miasta oraz starosta powiatu otwockiego wystosowały wspólne pismo do władz na szczeblu wojewódzkim i rządowym o podjęcie działań w kierunku uzdrowienia systemu gospodarki odpadami – brzmi wyjaśnienie zawarte w dalszej części.

Na odpowiedź adresatów z pewnością przyjdzie nam poczekać. Pozostaje tylko trzymać kciuki za to, żeby była dla nas pozytywna. Tymczasem zapraszamy do zapoznania się z argumentami, których użyli włodarze.

Red

Oto treść pisma:

Otwock, 18 marca 2019 r.

Gminy powiatu otwockiego, podobnie jak większość miast na Mazowszu, zmagają się z kryzysem odpadowym. Sytuacja wynika z wielu czynników niezależnych od samorządów. Mieszkańcy oczekują rozwiązania problemu od władz gmin, które nie są wyposażone w odpowiednie narzędzia systemowe.

Czynniki ekonomiczne oraz obecne zasady gospodarki komunalnej w Polsce doprowadziły do krytycznej sytuacji, której skutki boleśnie odczuwają gospodarstwa domowe. Naszych mieszkańców czekają kilkukrotne, wysokie podwyżki za wywóz śmieci, a my – zarządcy na poziomie lokalnym - nie jesteśmy w stanie im zapobiec.

Firmy odbierające odpady, z którymi gminy związane są podpisanymi umowami, wnoszą o ponad dwukrotne zwiększenie wynagrodzenia, grożąc zaprzestaniem świadczenia usług. W powiecie otwockim żądania w tym zakresie wpłynęły już do Józefowa, Wiązowny, Karczewa i Celestynowa. Kluczowym argumentem wykonawców jest drastyczny wzrost kosztów zagospodarowania odpadów w ciągu ostatniego roku. Samorządy pozostały bez żadnej alternatywy. Pomimo podjętych starań o znalezienie innego wykonawcy żadna z firm działających na rynku odpadowym nie była zainteresowana podjęciem współpracy, powołując się na brak wolnych mocy przerobowych – głównie brak możliwości zagospodarowania odpadów. W konsekwencji każdy z wymienionych samorządów został zmuszony do negocjacji z dotychczasowym wykonawcą usługi, czego skutkiem są radykalne wzrosty opłat. Dla przykładu – w Józefowie opłata za odbiór śmieci wzrosła z 13 zł do 31,50 zł od osoby za odpady segregowane. Dla kilkuosobowej rodziny taki wzrost jest trudny do zaakceptowania i budzi wielkie emocje. W mieszkaniowym zasobie komunalnym pojawią się sytuacje, że opłata za odbiór odpadów będzie wyższa od miesięcznego czynszu za mieszkanie.

Rozpisanie nowych przetargów i próba wyboru innych wykonawców okazały się nieskuteczne. W ogłoszonym przetargu w Józefowie nie wpłynęła żadna oferta. W Otwocku wpłynęła jedna. W efekcie mieszkaniec Otwocka za odpady segregowane zapłaci co miesiąc 31,50 zł – wcześniej 16 zł. Maksymalne stawki opłat dopuszczone przepisami prawa nie pokrywają nawet oferowanego wynagrodzenia wykonawcy. Tymczasem, poza kosztami odbioru i zagospodarowania, system obejmuje również inne koszty jego funkcjonowania (m.in. administracyjne, edukacyjne).

Na obecny kryzys na rynku odpadów komunalnych wpływa wiele czynników. Główną przyczyną wzrostu kosztów zagospodarowania odpadów są rosnące wymagania i opłaty nakładane na instalacje do przetwarzanie odpadów, ich rejonizacja oraz limity dotyczące zagospodarowania odpadów zmieszanych i zielonych w obrębie regionu, przy jednocześnie zbyt małych mocach przerobowych dostępnych RIPOKów. Z drugiej strony opóźnienia w uchwalaniu dokumentów kluczowych dla gospodarki odpadami przekładają się na wydłużenie (a wręcz wstrzymanie) procedur wydawania pozwoleń zintegrowanych dla instalacji przetwarzania odpadów.

Powyższe problemy powodują coraz większe trudności w znalezieniu miejsc zagospodarowania odpadów z naszych gmin. Z kolei brak konkurencji umożliwia istniejącym RIPOKom dyktowanie warunków finansowych mających bezpośredni wpływ na końcowe koszty.

Dodatkowo znikome opłaty wobec producentów opakowań, brak opłaty recyklingowej na opakowania i produkty jednorazowe ograniczają odpowiedzialność firm wprowadzających opakowania na rynek. Praktycznie całość kosztów późniejszego ich przetworzenia została przerzucona na mieszkańców.

Gospodarowanie odpadami komunalnymi organizowane przez samorządy musi być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. W obecnej sytuacji tylko zmiany na szczeblu regionalnym i krajowym mogą przyczynić się do usprawnienia systemu gospodarki odpadami komunalnymi.

Dlatego apelujemy o pilne wdrożenie działań zmierzających do zażegnania istniejącego kryzysu w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych. W szczególności prosimy o zwiększenie odpowiedzialności producentów odpadów (zwłaszcza opakowaniowych). Idąc za przykładem innych krajów unijnych należy urealnić opłaty jakie przedsiębiorcy powinni wnosić za wprowadzanie do obiegu swoich produktów. Poprzez narzędzia finansowe (system dopłat bądź obciążeń podatkowych) należy doprowadzić do sytuacji, w której surowiec pochodzący z recyklingu będzie cenowo znacznie atrakcyjniejszy od materiału fabrycznie nowego, tak aby zachęcić przedsiębiorców do jego ponownego wykorzystywania. Wnosimy także o niezwłoczne zniesienie rejonizacji dla Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych na terenie województwa mazowieckiego, aby przywrócić konkurencję w tej dziedzinie.

Wskazujemy również na zasadność powołania zespołu ekspertów opiniującego zmiany prawa, m.in. z udziałem samorządowców, przedstawicieli firm zajmujących się odbiorem i zagospodarowaniem odpadów oraz przedstawicieli nauki zajmujących się tą problematyką. Wprowadzane zmiany systemowe powinny rzeczywiście usprawnić gospodarkę odpadami i zatrzymać nieakceptowalną społecznie eskalację kosztów dla mieszkańców.

Problem gospodarowania odpadami jest dziś jednym z najważniejszych, z jakim muszą borykać się samorządy. Jest globalny i wielopłaszczyznowy. Dotyczy aspektów środowiskowych i sanitarnych, ale także finansowych i społecznych. Bardzo prosimy o pilne uzdrowienie systemu i wyposażenie nas w efektywne narzędzia prawne, umożliwiające racjonalne zarządzanie gospodarką odpadową w naszych gminach.