07.04.2021 13:41

Historyczny Otwock – pod ochroną?

GALERIA

Czyżby to koniec samowolki budowlanej w mieście?

We wtorek, 6 kwietnia 2021 r. na portalu Urzędu Miasta Otwocka pojawiła się lakoniczna informacja:
„Informujemy, że Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków zawiadomił Prezydenta Miasta Otwocka o zamiarze włączenia kart ewidencyjnych następujących obszarów zabytkowych:
- układ urbanistyczny Soplicowa w Otwocku
- układ urbanistyczny d. Letniska Świder w Otwocku – Świdrze Zachodnim
- układ urbanistyczny Śródborowa w Otwocku
do wojewódzkiej ewidencji zabytków.

W Biuletynie Informacji Publicznej pod adresem: https://bip.otwock.pl/?bip=2&cid=1040&id=21465 znajduje się pismo konserwatora zabytków oraz karty ewidencyjne. W przypadku pytań prosimy o kontakt z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Warszawie.”

Właściwie nie ma się co dziwić, że Urząd, choć powiadomił o fakcie, nie zamieścił wyjaśnienia, co to oznacza dla mieszkańców ww. obszarów oraz przede wszystkim dla tych, którzy chcieliby np. przekształcać warunki zabudowy działek, by stawiać osiedle bloków na obszarze, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna. Zapytaliśmy więc bezpośrednio u źródła.

Jak informuje nas bezpośrednio WUOZ, włączenie danych obszarów urbanistycznych (a o takich właśnie jest mowa w piśmie i załącznikach – warto się zapoznać), niesie za sobą sporo konsekwencji – dobrych dla tych, którym faktycznie Otwock, Świder, Śródborów i Soplicowo leżą na sercu, a nie na wątrobie. - Przede wszystkim ma tu zastosowanie art. 22 ust.5, art. 27 i art. 36 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn. 23.07.2003 r. Również ma tu zastosowanie artykuł 39 Prawa budowlanego. I to będą obowiązujące każdego właściciela obiektu czy terenu objętego ochroną prawa – tłumaczy nam urzędniczka Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

-Ma to swoje dobre strony, bo wszelkie poważne zmiany na obszarach chronionych będą musiały być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Co prawda – może nam się wydawać, że utrudni to wiele rzeczy, np. remonty, z drugiej jednak strony ukróci samowolę budowlaną. Potencjalni inwestorzy będą musieli dostosować plany budynków do otoczenia. I nie jest tu mowa o dostosowaniu nowego „osiedla” do bloku budującego się właśnie kilkadziesiąt metrów dalej, ale do CAŁOŚCI objętej ochroną okolicy. Pod tym samym kątem będą musiały być zrewidowane plany już budowanych inwestycji. – informuje nas pracownik biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

-Podobnie sprawa będzie się miała z rozparcelowywaniem terenów, a przede wszystkim – wyburzaniem budynków pod kolejne inwestycje. To też Wojewódzki Konserwator Zabytków, będzie wydawać decyzje o tym, czy budynek nadaje się do remontu, czy przebudowy i w jakim zakresie. Co istotne, w przypadku włączenia danego obszaru pod ochronę, „likwidowanie” niewygodnych historycznych nieruchomości czy zmiana planów zagospodarowania na atrakcyjnych działkach nie będą już takie proste dla ich właścicieli – dodaje.

Osoba blisko związana z naszym miastem komentuje:
-Na chwilę obecną w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu trwają międzywydziałowe konsultacje nad zmianą Ustawy o ochronie zabytków, więc być może zmienią się uprawnienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, wiele kwestii wymaga wyjaśnienia, w tym jedna podstawowa – przywrócenie wykreślonego nieopatrznie akapitu o możliwości bezwarunkowego zablokowania prac przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, jeśli naruszają one prawo.

Zgodnie z Ustawą to, co znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków musi się znaleźć również w gminnej, chyba że dojdzie do wyłączenia. Samorząd może uzgodnić z Konserwatorem wyłączenie niektórych elementów zabudowy lub terenu, lecz Konserwator nie ma obowiązku się na takie wyłączenie zgodzić.

-Na chwilę obecną gmina ma obowiązek wymuszenia na właścicielach stosowania się do Ustawy o ochronie zabytków, a w przyszłości prawnej Konserwator będzie miał też możliwość wniesienia skargi w trybie KPA na decyzję organu (gminy) o rozbiórce, przebudowie, wyburzeniu. Będzie bardziej się opłacało najpierw uzgodnić z konserwatorem koncepcję zagospodarowania nieruchomości. Dopiero z takim, podpisanym przez Konserwatora dokumentem przyszły inwestor będzie mógł udać się do gminy czy starostwa – aby uzyskać miejscowy plan zagospodarowania lub pozwolenie na budowę.

Bez tego wcześniejszego zatwierdzenia planów, miejscowy organ będzie musiał wystąpić do konserwatora o ocenę, czy nie wnosi skargi / udziela zgody na inwestycję, a to znacznie przedłuży czas wydania odpowiednich decyzji, bez których rozpoczęcie prac będzie traktowane jako samowola i karane – komentuje nasz rozmówca.
Dodaje jeszcze: -Wpis do ewidencji Soplicowa nie obejmuje ulic: Pl. Wolności i 11 Listopada, które są głównymi alejami założenia miasta leśnego Soplicowo to absurd. Decyzja obejmuje po części tereny historycznie nieistotne, a nie obejmuje terenów, które są głównymi osiami widoków.

Czy my – mieszkańcy będziemy mieli trudniej? Może odrobinę. Ale dzięki temu o wiele trudniej będzie niektórym zdewastować miasto, które podobno jest „liderem sosnowych klimatów”.

Poniżej – treść przytoczonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków artykułów Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Art. 22. Forma i treść ewidencji zabytków

Generalny Konserwator Zabytków prowadzi krajową ewidencję zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków.

Wojewódzki konserwator zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję zabytków w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa.

Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego niewpisanego do rejestru do wojewódzkiej ewidencji zabytków może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy.

W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte:

1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru;

2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;

3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Właściwy dyrektor urzędu morskiego prowadzi ewidencję zabytków znajdujących się na polskich obszarach morskich w formie zbioru kart ewidencyjnych.

Ewidencje, o których mowa w ust. 1, 2, 4 i 6, mogą zawierać dane osobowe obejmujące:

1) imię, nazwisko i adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby właściciela lub użytkownika zabytku;

2) imię, nazwisko i podpis autora karty ewidencyjnej lub adresowej lub imię i nazwisko osoby, która wypełniła kartę ewidencyjną;

3) imię i nazwisko lub nazwę wykonawcy prac konserwatorskich, prac restauratorskich, badań konserwatorskich lub badań archeologicznych przy zabytku.

Art. 27. Zalecenia konserwatorskie

Na wniosek właściciela lub posiadacza zabytku wojewódzki konserwator zabytków przedstawia, w formie pisemnej, zalecenia konserwatorskie, określające sposób korzystania z zabytku, jego zabezpieczenia i wykonania prac konserwatorskich, a także zakres dopuszczalnych zmian, które mogą być wprowadzone w tym zabytku.

Art. 36. Pozwolenie konserwatora zabytków

Pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga:

1) prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, w tym prac polegających na usunięciu drzewa lub krzewu z nieruchomości lub jej części będącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem lub inną formą zaprojektowanej zieleni;

2) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;

3) prowadzenie badań konserwatorskich zabytku wpisanego do rejestru;

4) prowadzenie badań architektonicznych zabytku wpisanego do rejestru;

5) prowadzenie badań archeologicznych;

6) przemieszczanie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;

7) trwałe przeniesienie zabytku ruchomego wpisanego do rejestru, z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje;

8) dokonywanie podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;

9) zmiana przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku;

10) umieszczanie na zabytku wpisanym do rejestru: urządzeń technicznych, tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć pkt 16b i 16c ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945, z późn. zm.) oraz napisów, z zastrzeżeniem art. 12 informacja o ochronie zabytku ust. 1;

11) podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru, z wyłączeniem działań polegających na usuwaniu drzew lub krzewów z terenu nieruchomości lub jej części niebędącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem albo inną formą zaprojektowanej zieleni;

12) poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.

Przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa można prowadzić:

1) prace konserwatorskie,

2) prace restauratorskie,

3) badania konserwatorskie
– na podstawie pozwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Na polskich obszarach morskich pozwolenie na podejmowanie działań, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 12, wydaje dyrektor urzędu morskiego w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków właściwym dla miejsca siedziby urzędu morskiego.

Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić podjęcie działań objętych pozwoleniem, o którym mowa w ust. 1, od przekazania przez wnioskodawcę w oznaczonym terminie określonych informacji dotyczących działań wymienionych w pozwoleniu, zastrzegając odpowiedni warunek w treści pozwolenia. Do warunku stosuje się art. 162 stwierdzenie wygaśnięcia decyzji § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może uzależnić podjęcie działań objętych pozwoleniem, o którym mowa w ust. 1a, od przekazania przez wnioskodawcę w oznaczonym terminie określonych informacji dotyczących działań wymienionych w pozwoleniu, zastrzegając odpowiedni warunek w treści pozwolenia. Do warunku stosuje się art. 162 stwierdzenie wygaśnięcia decyzji § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Pozwolenia, o których mowa w ust. 1 i 1a, mogą określać warunki, które zapobiegną uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku.

Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić wydanie pozwolenia na podejmowanie działań, o których mowa w ust. 1 pkt 6, 9 i 11, od przeprowadzenia, na koszt wnioskodawcy, niezbędnych badań konserwatorskich, architektonicznych lub archeologicznych. Egzemplarz dokumentacji badań jest przekazywany nieodpłatnie wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może uzależnić wydanie pozwolenia na podejmowanie działań, o których mowa w ust. 1a pkt 1 i 2, od przeprowadzenia, na koszt wnioskodawcy, niezbędnych badań konserwatorskich. Egzemplarz dokumentacji badań jest przekazywany nieodpłatnie ministrowi.

Pozwolenia, o których mowa w ust. 1 i 1a, wydaje się na wniosek osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z zabytku wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa albo do rejestru, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.

Pozwolenie na prowadzenie badań archeologicznych wydaje się na wniosek osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z nieruchomości, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.

Pozwolenie na prowadzenie badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa, badań konserwatorskich i architektonicznych przy zabytku wpisanym do rejestru albo badań archeologicznych lub poszukiwań ukrytych bądź porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, wydaje się również na wniosek osób fizycznych albo jednostek organizacyjnych zamierzających prowadzić te badania lub poszukiwania. W przypadku nieuzyskania zgody właściciela lub posiadacza nieruchomości na przeprowadzenie tych badań lub poszukiwań przepisy art. 30 obowiązek udostępnienia zabytku nieruchomego do badań ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na podjęcie robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru nie zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, w przypadkach określonych przepisami Prawa budowlanego.